خلاصه آنچه در این مقاله به آن می پردازیم:

قوز قرنیه یا کراتوکونوس 

علت بروز قوز قرنیه

آیا قوز قرنیه تاثیری بر بینایی ما دارد؟

پیشگیری قوز قرنیه

راه های درمان قوز قرنیه

مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه

قوز قرنیه (کراتوکونوس)

به طور طبیعی قرنیه ما دارای یک لنز خارجی شفاف که سطح آن نازک و شیشه ای است که به صورت گنبدی شکل در مرکز چشم قرار گرفته است. اما این ساختار شفاف آنقدر محکم نیست! یعنی ممکن است از فشار داخل چشم شیشه جلویی چشم از فرم طبیعی گنبدی شکل خارج شود و به صورت برآمدگی ظاهر شود یا حتی از مالش بیش از حد ممکن است آسیب ببیند و به شکل مخروطی تغییر پیدا کند به این وضعیت قوز قرنیه یا Keratoconus گفته می شود.

علت بروز قوز قرنیه

بر اساس مطالعات انجام شده مشکل اصلی قوز قرنیه، ضعف پروتئین کلاژن در قرنیه می باشد که باعث تضعیف شدن ساختار قرنیه، در نهایت به شکل مخروطی یا آستیگماتیسم نامنظم ایجاد می شود. روند تغییر این بیماری در اکثر مواقع به صورت تدریجی و آهسته اتفاق می افتد و ممکن است تا سال های سال طول بکشد! اما به طور کلی، هنوز علت اصلی بروز این بیماری ناشناخته است. در بعضی از مطالعات نشان داده شده که عوامل زیر در بروز این بیماری ممکن است مرتبط باشد:

• سابقه خانوادگی یا ارثی

• برخی اختلالات مانند سندروم داون، سندروم اهلرز دنلوس، اختلال استخوان زایی، التهاب رنگدانه ای شبکه ایی

• التهاب ناشی از آلرژی، آسم، بیماری آتوپیک چشم

• لنزهای چشمی ای که مناسب چشم فرد نباشد.

• آسیب دیدگی یا ضربه به قرنیه چشم

• سن افراد ( 18 تا 30 سالگی )

• ضعیف شدن بافت قرنیه

• مالش بیش از حد چشم

• تحریک مزمن چشم

تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد که افراد سیاه پوست یا لاتین 50% بیشتر از افراد سفید پوست امکان ابتلا به این بیماری را دارند!! اما این نکته را در نظر داشته باشید که قوز قرنیه با زمینه وراثتی و ژنتیکی ارتباط بیشتری دارد پس، اگر فردی در خانواده به این عارضه مبتلا است حتما کودک خود را به پزشک ببرید تا از نظر علائم مورد بررسی قرار گیرد.

آیا قوز قرنیه تاثیری بر بینایی ما دارد؟

علائم قوز قرنیه با توجه به مرحله پیشرفت بیماری بسیار متغیر است و همان طور که گفته شد روند پیشرفت بسیار آهسته است و حتی ممکن است هیچ علامت و علائمی نشان ندهد. به طور کلی این عارضه شامل علائم زیر می شود:

• دو بینی زمانی است که فرد فقط با استفاده از یکی از چشم ها تصاویر را متعدد و شبح مانند نگاه می کند ( آستیگماتیسم نامنظم )

• تغییر ناگهانی در کاهش قدرت بینایی فرد ( در یک یا هر دو چشم )

• هنگام نگاه کردن به نور هاله هایی در اطراف آن می بینند

• تاری دید به طوری که از پشت شیشه مات به محیط نگاه می کنند.

• واکنش نسبت تابش و انعکاس نور به اجسام براق

• حساسیت به نور ( فتوفوبیا )

در اکثر مواقع قوز قرنیه باعث نابینایی نخواهد شد اما در صورت بروز تغییرات ظاهری بر قرنیه، استفاده از لنز های چشمی نرم سخت خواهد بود زیرا به خاطر برآمدگی قرنیه ممکن است لنز نرم در چشم فرد مبتلا پاره و باعث ایجاد زخم قرنیه شود پس توصیه می شود از لنز نرم یا سافت لنزها استفاده نشود. و افراد مبتلا به هیچ وجه نباید عمل های جراحی رفع عیوب انکساری چشم مثل لیزیک یا PRK انجام دهند.

 پیشگیری قوز قرنیه

راه های پیشگیری این بیماری غیر ممکن است اما افرادی که به این بیماری مبتلا هستند و می توانند از راه حل های زیر برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت چشمی شان استفاده کنند:

• در زمستان و محیط های برفی و آفتابی حتما از عینک آفتابی استفاده کنند

• استفاده از قطره یا دارو های بدون نسخه پزشک خودداری کنند

• در هنگام شنا در استخر از عینک های مخصوص استفاده کنند

• اگر ماده خاصی چشم شما را اذیت می کند از آن استفاده نکنند

• از دارو های خود سر به شدت خودداری کنند

• عوامل آلرژی زا را از خود دور کنند

• در طول روند درمان آرایش نکنند

با توجه به این که در عصر تکنولوژی استفاده از وسایل دیجیتال رایج است توصیه می شود که بیماران مبتلا به قوز قرنیه برای جلوگیری از پیشرفت بیماری از وسایلی مانند گوشی و موبایل، کامپیوتر، کمتر استفاده کنند. 

درمان قوز قرنیه

همان که قبلا گفته شد شدت و پیشرفت قوز قرنیه بسیار متفاوت است. و برای درمان قوز قرنیه چشم نیز دو رویکرد وجود دارد: کاهش سرعت پیشرفت بیماری و بهبود بخشیدن به بینایی. بهبود بینایی افراد به پیشرفت بیماری بستگی دارد ممکن است خفیف باشد که بیشتر افراد می توانند با لنز های تماسی یا لنز های سخت و تجویز عینک های مخصوص آن را درمان کرد. اما در بعضی از مواقع قوز قرنیه به مرور زمان بدتر شده و فرد نمی تواند ار لنز تماسی سخت استفاده کند و در نتیجه دکتر مجرب برای درمان جراحی تجویز می نماید.

به طور کلی درمان قوز قرنیه با عوامل زیر امکان پذیر است:

• پیوند لایه‌ای عمیق قدامی قرنیه ( DALK ) 

•  گذاشتن رینگ یا حلقه تماسی در چشم

• درمان با عینک یا لنزهای تماسی نرم 

• درمان با لنزهای تماسی سخت

• درمان با لنزهای اسکلرال 

• عمل و جراحی قوز قرنیه

• درمان با لنزهای ترکیبی 

• پیوند نفوذی قرنیه 

البته این نکته را نیز توجه داشته باشید که لنز های تماسی نرم بخاطر برآمدگی قرنیه ممکن است در چشم فرد مبتلا پاره و باعث ایجاد زخم قرنیه بشود پس توصیه می شود از لنز نرم یا سافت لنزها استفاده نشود.