آنچه در این مقاله می پردازیم:

دژنراسیون ماکولا چیست؟

انواع دژنراسیون ماکولا

علائم دژنراسیون ماکولا

علت و عوامل خطر بروز دژنراسیون ماکولا

عوارض ابتلا به دژنراسیون ماکولا چیست؟

تشخیص دژنراسیون ماکولا

درمان دژنراسیون ماکولا

زمان تقریبی مطالعه: 7 دقیقه

دژنراسیون ماکولا چیست؟

دژنراسیون ماکولا (Macular degeneration) وابسته به سن یک بیماری بسیار شایع چشمی است که معمولا در افراد بالای 50 سال رخ می دهد. این اتفاق زمانی می افتد که بخش مرکزی شبکیه چشم شما، به اسم ماکولا فرسوده و آسیب پذیر شود. و باعث می شود که دید مرکزی خود را از دست بدهید. به این معناست که محیط اطراف شما به طور طبیعی خواهد بود اما شما نمی توانید جزئیات را با دقت بیشتری ببینید به عنوان مثال ممکن است شما به ساعت نگاه کنید و هم عقربه و شماره های ساعت را می توانید ببینید اما فردی که به دژنراسیون مبتلا است میتواند عقربه های ساعت را ببیند و شماره های ساعت برایشان دشوار باشد.

انواع دژنراسیون ماکولا

به طور کلی دژنراسیون ماکولا به 2 دسته زیر تقسیم می شوند:

• دژنراسیون ماکولای خشک

این نوع از دژنراسیون در افراد رایج تر است و از هر 10 نفر 8 نفر به این نوع ماکولا مبتلا اند. خشک زمانی اتفاق می افتد که بخش هایی از ماکولا با افزایش سن نازک تر می شوند و توده های کوچک پروتئینی به نام دروسن رشد می کند. به طور تدریجی دید مرکزی خود را از دست می دهید

• دژنراسیون ماکولای مرطوب

 این نوع از دژنراسیون کمتر رایج است اما بسیار جدی است! دژنراسیون مرطوب زمانی اتفاق می افتد که عروق خونی جدید و غیر طبیعی در زیر شبکیه رشد می کند. این رگ ها ممکن است خون یا مایعات دیگر را درگیر کنند و باعث ایجاد زخم در ماکولا شوند. افرادی که به دژنراسیون مرطوب مبتلا می شوند زودتر از دژنراسیون خشک بینایی خود را از دست می دهند.

علائم دژنراسیون ماکولا چیست؟

از آنجایی که دژنراسیون ماکولا یک بیماری است که با گذشت زمان بدون در بدتر می شود ممکن است در مراحل اولیه متوجه مشکلات بینایی نشوید اما در آینده متوجه آن شوید. حتی ممکن است همزمان در هر دو چشم شما تاثیر بگذارد.

علائم دژنراسیون ماکولا خشک شامل موارد زیر می شوند:

• انحراف خطوط مستقیم در میدان دید شما

•  مشکل در سازگاری با نور کم

• مشکل در تشخیص چهره ها

• نیاز به نور روشن تر

• کاهش دید مرکزی

• آسیب شبکیه

• تاری

علائم دژنراسیون ماکولا مرطوب شامل موارد زیر می باشد:

• یک نقطه تیره در مرکز دید شما به دلیل خونریزی عروق خونی یا نشت مایع

• یک نقطه تار در میدان دید شما

• تشدید سریع علائم

• دید مه آلود

علت و عوامل خطر بروز دژنراسیون ماکولا

هنوز علت اصلی بروز این بیماری مشخص نشده است همانطور که گفته شد این بیماری با افزایش سن ارتباط مستقیم دارد و در گذر زمان بافت ماکولای شما نازک می شود و سلول های مسئول بینایی را از دست می دهد. اما طبق تحقیقاتی که صورت گرفته شده است عوامل زیر میتواند خطر ابتلا در بروز دژنراسیون ماکولا خشک تاثیر گذار باشد:

• سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود

• داشتن وراثت یا سابقه خانوادگی

• کلسترول بالا و فشار خون بالا

• بیماری قلبی و عروقی

•  سن بالای 60 سال

• رنگ چشم روشن

• نژاد قفقازی

• زن بودن

• چاقی

عوارض ابتلا به دژنراسیون ماکولا چیست؟

یکی از عوارض دژنراسیون ماکولا ناتوانی در انجام کارهای روزمره به تنهایی است. با پیشرفت بیماری بعضی از افراد معمولا، قادر به رانندگی با ماشین نیستند و حتی خواندن یا تکمیل سایر فعالیت ها برایشان دشوار می شود. اما این بیماری یک سری عوارض جانبی دیگری نیز دارد مانند:

• افسردگی و اضطراب، تا 39% از افراد مبتلا به این بیماری افسردگی و اضطراب را تجربه می کنند

• توهمات بصری، همانطور که بینایی شما کاهش می یابد مغز شما با ایجاد تصاویر نادرست یا توهم جبران کند این نشانه مشکل داشتن سلامت روان شما نیست.

• سندروم چارلز بونت، حدود 12% افراد مبتلا به این بیماری مبتلا می شوند.

تشخیص دژنراسیون ماکولا

مهم است که معاینات چشمی سالانه انجام دهید حتی اگر بینایی شما طبیعی به نظر برسد. همچنین باید در مورد هر گونه تغییر بینایی که تجربه می کنید به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک شما می تواند آزمایش های مختلفی را برای تشخیص دژنراسیون ماکولا انجام دهد.به عنوان مثال، آنها می توانند از قطره های چشمی مخصوص برای گشاد کردن چشم ها استفاده کنند و سپس پشت چشم شما را از نظر وجود مایع، خون یا رسوبات زرد بررسی کنند.

سایر آزمایشات شامل موارد زیر است:

• تست شبکه آمسلر

در طول معاینه چشم، آنها همچنین می توانند میدان دید مرکزی شما را با درخواست از شما برای نگاه کردن به شبکه Amsler بررسی کنند. یک شبکه Amsler یک الگوی شبکه اصلی با یک نقطه در مرکز دارد. اگر برخی از خطوط روی شبکه نامنظم به نظر برسد، می تواند نشانه دژنراسیون ماکولا مرطوب باشد. شما همچنین می توانید از شبکه Amsler در خانه استفاده کنید.

• آنژیوگرافی فلورسین

در آنژیوگرافی فلورسین، پزشک یک رنگ رنگی را به ورید بازوی شما تزریق می کند. رنگ در نهایت به چشم شما می رود و به پزشک اجازه می دهد رگ های خونی آنجا را بررسی کند. سپس از یک دوربین مخصوص برای گرفتن عکس از چشم شما استفاده می کنند.آنها این تصاویر را برای بررسی مشکلات و تغییرات در رگ های خونی و شبکیه چشم شما بررسی می کنند.

• آنژیوگرافی سبز ایندوسیانین

آنژیوگرافی سبز ایندوسیانین مشابه آنژیوگرافی فلورسین است. در این آزمایش، پزشک به بازوی شما رنگ سبز ایندوسیانین تزریق می کند.

آنها می توانند از این آزمایش برای تایید نتایج آنژیوگرافی فلورسین استفاده کنند. همچنین می تواند اطلاعاتی در مورد لایه مشیمیه چشم که با آنژیوگرافی فلورسین تشخیص داده نمی شود به پزشک بدهد.

این می تواند به تشخیص نوع دژنراسیون ماکولا کمک کند زیرا نوع مرطوب ARMD دارای نئوواسکولاریزاسیون مشیمیه یا عروق خونی جدید و غیر طبیعی است که در زیر شبکیه رشد می کنند.

• توموگرافی انسجام نوری

توموگرافی انسجام نوری شامل گرفتن تصاویر مقطعی از شبکیه و بررسی تورم، ضخیم شدن یا نازک شدن آن است.پس از تشخیص دژنراسیون ماکولا، پزشک ممکن است از این نوع آزمایش نیز استفاده کند تا ببیند چشم شما چگونه به درمان پاسخ می دهد.

درمان دژنراسیون ماکولا

در حال حاضر هیچ درمانی برای دژنراسیون ماکولا در دسترس نیست، اما پزشک می‌تواند گزینه‌هایی را برای کمک به کند کردن پیشرفت توصیه کند.

• درمان دژنراسیون ماکولا مرطوب

اگر دچار دژنراسیون ماکولا مرطوب هستید، از همکاری با متخصص توانبخشی کم بینایی سود خواهید برد. متخصص می تواند به شما یاد دهد که چگونه با کاهش بینایی سازگار شوید و با آن کنار بیایید.

دارو های ضد فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (anti-VEGF)

پزشک شما ممکن است دارویی را مستقیم به چشم شما تزریق کند تا رشد رگ های خونی  جدید را متوقف کند. این دارو ها به عنوان دارو های ضد فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (anti-VEGF)هستند. ممکن است چندین هفته طول بکشد تا متوجه آن بشوید.

درمان فوتودینامیک

یکی دیگر از گزینه های درمان فتودینامیک تراپی است. در این روش پزشک دارو را به ورید یکی از بازوهای شما تزریق می کند و سپس از لیزر مخصوصی برای بستن رگ های خونی نشتی استفاده می کند. این نوع درمان بینایی شما را بهبود بخشد، اما ممکن است به درمان های معتددی نیاز داشته باشید.

فتوکواگولاسیون

فتوکواگولاسیون گزینه دیگری است. این شامل استفاده از پرتوهای لیزر پرانرژی برای از بین بردن عروق خونی غیر طبیعی است. هدف از این درمان کمک به توقف خونریزی و کاهش آسیب بیشتر به ماکولا است. با این حال، لیزر می تواند باعث ایجاد اسکار و ایجاد یک نقطه کور روی چشم شما شود. اکنون به ندرت استفاده می شود. حتی اگر فتوکوآگولاسیون موفقیت آمیز باشد، عروق خونی غیرطبیعی می توانند دوباره رشد کنند و شما باید برای درمان دیگری برگردید.

• درمان دژنراسیون ماکولا خشک

اگر دچار دژنراسیون ماکولا خشک هستید، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که با یک متخصص توانبخشی کم بینایی کار کنید. علاوه بر این ها ممکن است جراحی هایی برای بهبود بینایی به شما توصیه کنند. در طول جراحی، آنها یک لنز تلسکوپی در چشم شما کاشت می کنند تا جایگزین لنز طبیعی شود. این میدان دید شما را بزرگتر میکند. مجموعه ای از معیارهای بسیار سختگیرانه برای واجد شرایط بودن بیماران چنین جراحی وجود دارد.